Zmiany w obszarze podatku od towarów i usług
(8 – 12 kwietnia 2019)
1. Zwrot nieprawidłowo wykazanego VAT na fakturze w krajowym odwrotnym obciążeniu
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 11.04.2019 r. w sprawie C-691/17
Rozstrzygnięcie zostało wydane w ramach sporu pomiędzy spółką PORR Építési Kft. (zwaną dalej „PORR”) a Nemzeti Adó- és Vámhivatal Fellebbviteli Igazgatósága (dyrekcją ds. odwołań krajowej administracji podatkowej i celnej, Węgry) (zwaną dalej „organem podatkowym”) w przedmiocie wezwania do pokrycia należności podatkowej przez tą spółkę z powodu niezastosowania przepisów krajowych dotyczących systemu odwrotnego obciążenia podatkiem od wartości dodanej (VAT).
W związku z budową autostrady PORR otrzymał od co najmniej trzech dostawców faktury wystawione zgodnie z ogólnym systemem podatkowym, które określały wysokość VAT. PORR zapłacił te faktury, odliczył wskazane kwoty VAT, a następnie wystąpił o ich zwrot. Jednakże organ podatkowy uznał, iż transakcje gospodarcze wskazane na spornych fakturach dotyczyły głównego zakresu działalności budowlanej oraz że zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami krajowymi powinny one podlegać systemowi odwrotnego obciążenia VAT. Wystawcy faktur powinni byli zatem wystawić faktury bez wskazania kwoty VAT lub ze wskazaniem, że podlegały one systemowi odwrotnego obciążenia.
Wskutek tego organ podatkowy odmówił podatnikowi prawa do odliczenia podatku VAT. PORR w ramach sporu z organem podatkowym podnosił, że doszło tym samym do podwójnej zapłaty podatku. Po raz pierwszy przez dostawców usług, a po raz drugi przez PORR. Wskazał również, że przedmiotowa transakcja rzeczywiście miała miejsce, a więc pozbawienie prawa do odliczenia podatku jest naruszeniem zasady neutralności.
Rozstrzygając spór TSUE wskazał, że organ podatkowy może odmówić prawa do odliczenia VAT także w braku podejrzeń o popełnieniu oszustwa. Jednakże gdy podatnik nienależnie zapłacił dostawcy tych usług na podstawie faktury, którą dostawca ten sporządził zgodnie z ogólnym systemem VAT, podczas gdy właściwa transakcja podlegała mechanizmowi odwrotnego obciążenia, organ podatkowy powinien przed odmową prawa do odliczenia zbadać, czy wystawca tej błędnej faktury mógł zwrócić jej odbiorcy nienależnie zapłaconą kwotę VAT ani czy mógł on dokonać korekty tej faktury w ramach mechanizmu autokorekty zgodnie z właściwymi przepisami krajowymi, uzyskując na tej podstawie zwrot nienależnie zapłaconego przez niego na rzecz skarbu państwa podatku.
Ponadto TSUE uznał za istotne, by usługobiorca miał możliwość skierowania swojego wniosku o zwrot bezpośrednio do organu podatkowego, gdyby zwrot VAT nieprawidłowo wykazanego na fakturze przez dostawcę usług na rzecz usługobiorcy okazał się nadmiernie utrudniony lub niemożliwy, w szczególności w wypadku niewypłacalności dostawcy.
2. Czy zasadne jest wystawienie faktury z tytułu najmu lokalu mieszkalnego osobie fizycznej nieprowadzącej działalność gospodarczą bez wniosku najemcy?
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 05.04.2019 r., znak 0114-KDIP1-3.4012.37.2019.2.ISK
Wnioskodawca wynajmuje nieruchomości mieszkalne i niemieszkalne na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz innych podmiotów prawa zarejestrowanych jako podatnicy VAT. W celu ujednolicenia sposobu dokumentacji sprzedaży oraz umożliwieniu realizacji obowiązków m.in. w zakresie generowania JPK, wnioskodawca zastanawia się nad wdrożeniem rozwiązania polegającego na dokumentowaniu całości sprzedaży z tytułu najmu lokali osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej fakturami, które części przypadków wystawiane byłyby bez wskazywania numeru NIP najemcy.
W związku z tym wnioskodawca powziął wątpliwość w kwestii dopuszczalności wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż z tytułu najmu lokali osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej oraz ich doręczania najemcom jedynie na ich wniosek.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że wnioskodawca ma prawo do wystawiania faktury z tytułu najmu lokali mieszkalnych osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej bez wniosku najemcy, jeśli jednak wystawi taką fakturę ma obowiązek wydać ją nabywcy. Obowiązek podatkowy dla tak udokumentowanych usług najmu powstanie zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT tj. z chwilą wystawienia faktury. Jeżeli natomiast faktura dokumentująca usługę najmu na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zostanie wystawiona w terminie późniejszym, niż określony przepisami art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy – obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy tj. z chwilą upływu terminu płatności. Otrzymanie zapłaty przed wystawieniem faktury nie spowoduje powstania obowiązku podatkowego zgodnie z art. 19a ust. 8 ustawy o VAT.
3. Jaka stawka VAT z tytułu naliczenia opłaty przekształceniowej?
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 05.04.2019 r., znak 0112-KDIL1-2.4012.61.2019.1.AW
Gmina będąca właścicielem nieruchomości gruntowych oddaje je w użytkowanie wieczyste. Z tego tytułu pobiera od użytkowników wieczystych pierwszą opłatę oraz opłaty roczne. W dniu 4 października 2018 r. weszła w życie ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów, na mocy której prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe przekształca się w prawo własności gruntów. Z tytułu przekształcenia nowy właściciel gruntu jest obowiązany do ponoszenia na rzecz dotychczasowego właściciela gruntu opłaty, której wysokość będzie równa opłacie rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, jaka obowiązywałaby w dniu przekształcenia.
W związku z tym gmina powzięła wątpliwość jaką stawkę podatku VAT powinna stosować przy opłacie przekształceniowej.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że kwota należna z tytułu przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności powinna być opodatkowana według stawki obowiązującej w dniu dostawy, tj. jeżeli ustanowienie prawa użytkowania wieczystego nastąpiło w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do dnia 31 grudnia 2010 r. – według stawki 22%, a jeśli po dniu 1 stycznia 2011 r. – według stawki 23%. Tym samym, opłaty związane z przekształceniem prawa wieczystego użytkowania gruntu ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r. nie będą podlegały opodatkowaniu jako opłaty dotyczące dostawy dokonanej w okresie gdy grunty nie były towarem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług z 1993 r.
PROCES LEGISLACYJNY
4. Kasy on-line
Ustawa z dnia 15 marca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach
3.04.2019 r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o VAT związaną z wprowadzeniem tzw. kas online. Urządzenia tego typy będą musiały zapewniać połączenie umożliwiające przesyłanie danych między kasą rejestrującą a Centralnym Repozytorium Kas. Centralne Repozytorium Kas to nowy system teleinformatyczny służący w szczególności odbieraniu i gromadzeniu danych z kas, który będzie prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Ewidencjonowanie na kasie będzie także możliwe przy czasowym braku połączenia z systemem.
Istotne jest to, że nowy typ kas nie będzie zasadniczo musiał być wprowadzany od razu przez wszystkich podatników. Ustawodawca przewidział bowiem możliwość dalszego stosowania urządzeń dotychczasowych: kas rejestrujących z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii. Będą one jednak stopniowo wycofywane z użycia. Podatnicy nie będą mieli możliwości nabywania nowych kas z papierowym zapisem kopi po 31.08.2019 r. Kasy z elektronicznym zapisem kopii będą natomiast mogły być oferowane do sprzedaży przez producentów do 31.12.2022 r. Ponadto, po wejściu w życie nowych przepisów, w kasach z papierowym zapisem kopi pamięć fiskalna nie będzie podlegać wymianie.
Co więcej, niektórzy podatnicy (sprzedający określone towaru lub usługi) będą musieli bezwzględnie stosować kasy online w termiach ściśle wskazanych przez ustawodawcę. Pełny terminarz wprowadzenia kas online dla tych podatników podano w Podatkowym Przeglądzie Tygodnia nr 24.
Nowelizacja wprowadza karę pieniężną w wysokości 300 zł, która będzie nakładana przez naczelnika urzędu skarbowego, jeżeli podatnik nie podda kasy rejestrującej obowiązkowemu przeglądowi technicznemu we właściwym terminie.
W odniesieniu do niektórych grup podatników lub rodzajów czynności będzie mogła być wprowadzona przez Ministra Finansów opcja prowadzania ewidencji przy użyciu kas mających postać oprogramowania. Na razie jednak żaden projekt rozporządzenia w tej sprawie nie został jeszcze przedstawiony.
Nowelizacja wchodzi w życie 1.05.2019 r.
http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2503
