Zmiany w obszarze podatku od towarów i usług
(29 kwietnia – 10 maja 2019)

1.      Moment powstania obowiązku podatkowego w związku z otrzymaniem zaliczki na poczet czynszu najmu

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 06.05.2019 r., znak IBPP1/4512-965/15-2/KO

W dniu 10 listopada 2015 r. spółka zawarła z najemcą na okres 5 lat umowę na wynajem budynku, który zostanie wybudowany na koszt spółki i oddany najemcy do użytkowania do dnia 30 czerwca 2016 r. Zgodnie z umową przyszły najemca ma płacić czynsz w wysokości 44 895 zł brutto, od dnia protokolarnego odebrania budynku – miesięcznie z góry, w terminie do 10 dnia każdego miesiąca przelewem na konto spółki. W dniu 20 listopada 2015 r. przyszły najemca wpłacił na konto spółki kwotę w wysokości 1 207 000 złotych. Zgodnie z umową jest to „(…) zaliczka na poczet czynszu płatnego z góry, którą najemca wpłaci najpóźniej w dniu podpisania umowy. Kwota zaliczki zostanie rozliczona w 50% na początku trwania umowy, a w 50% w ostatnich miesiącach trwania umowy, tak aby po zakończeniu umowy została całkowicie wykorzystana. Najemca w tym czasie będzie zwolniony z uiszczania miesięcznego czynszu najmu (…)” Otrzymana kwota nie jest 100% wartością czynszu, jaki najemca będzie miał obowiązek uiścić w czasie trwania umowy.

W związku z tym spółka powzięła wątpliwość czy wypłata zaliczki na poczet czynszu najmu powoduje powstanie obowiązku podatkowego (a jeśli tak, to kiedy powstanie obowiązek podatkowy w zakresie VAT) oraz obowiązek wystawienia faktury.

Po ponownym rozstrzygnięciu sprawy w wyniku orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 23 czerwca 2016 r., sygn. I SA/Kr 528/16 i Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z 3 sierpnia 2018 r., sygn. I FSK 1842/16, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że określenie w umowie najmu zawartej w dniu 10 listopada 2015 r. terminu zapłaty zaliczki oraz dokonanie jej zapłaty w dniu 20 listopada 2015 r. nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w zakresie VAT, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT oraz obowiązku wystawienia faktury na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, gdyż otrzymanie zaliczki na poczet należności z tytułu usługi najmu (tj. otrzymanie zapłaty przed wykonaniem usługi) nie rodzi obowiązku podatkowego. Zatem w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy powstanie każdorazowo w dacie wystawienia faktury do 10 dnia każdego miesiąca, zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT.

2.      Dostawa ziela konopi, innych niż włókniste, a preferencyjna stawka VAT

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 30.04.2019 r., znak 0115-KDIT1-2.4012.60.2019.1.AGW

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest sprzedaż ziela konopi innych niż włókniste na terytorium Polski. Posiada również decyzję Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych o pozwoleniu na dopuszczenie do obrotu ww. surowca farmaceutycznego przeznaczonego do leków recepturowych w postaci ziela konopi innych niż włókniste.

W związku z tym wnioskodawca powziął wątpliwość czy sprzedaż produktów ziela konopi innych niż włókniste podlega opodatkowaniu stawką w wysokości 8% VAT, zgodnie z przepisem art. 41 ust. 2 ustawy o VAT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że dostawa ziela konopi nie może korzystać z obniżonej stawki VAT, ponieważ jest ono surowcem farmaceutycznym, z którego sporządza się leki recepturowe, a nie produktem leczniczym dopuszczonym do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami Prawa farmaceutycznego.

3.      Obowiązek podatkowy w związku z odsprzedażą/dystrybucją energii elektrycznej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29.04.2019 r., znak 0115-KDIT1-1.4012.892.2018.3.RH

Wnioskodawca (gmina) posiada nieruchomości, które są wynajmowane na cele działalności gospodarczej oraz na cele mieszkaniowe. W umowach najmu określono, że oprócz czynszu najemcy będą ponosić koszty dotyczące zużycia energii elektrycznej oraz zużycia wody i odprowadzenia ścieków, w oparciu o wskazania podliczników.

W związku z tym wnioskodawca powziął wątpliwość, kiedy powstaje obowiązek podatkowy przy odsprzedaży/refakturze energii elektrycznej oraz usługi dystrybucji energii elektrycznej.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w stosunku do dokonywanych czynności – przeniesienia na najemców kosztów wynikających ze zużycia mediów, tj. energii elektrycznej, obowiązek podatkowy powstaje na zasadach szczególnych wynikających z art. 19a ust. 5 pkt 4 ustawy o VAT, tj. z chwilą wystawienia faktury na rzecz danego odbiorcy. W sytuacji natomiast, gdy Wnioskodawca nie wystawi faktury lub wystawi ją z opóźnieniem, obowiązek podatkowy – zgodnie z art. 19a ust. 7 ustawy o VAT – powstaje z chwilą upływu terminu wystawienia faktury, a w przypadku braku określenia tego terminu – z upływem terminu płatności.

4.      Odbiór robót budowlanych a moment powstania obowiązku podatkowego

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2.05.2019 r., sygn. sprawy C-224/18

W dniu 2 maja 2019 r., zapadł wyrok TSUE (sygn.  C-224/18) w sprawie, której NSA złożył wniosek o wydanie orzeczenia prejudycjalnego w przedmiocie czy w sytuacji, w której strony transakcji uzgodniły, że dla wypłaty wynagrodzenia za roboty budowlane lub budowlano-montażowe niezbędne jest wyrażenie akceptacji ich wykonania przez zamawiającego w protokole odbioru tych robót, wykonanie usługi, o którym mowa w art. 63 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, z tytułu takiej transakcji następuje w momencie faktycznego wykonania robót budowlanych lub budowlano-montażowych, czy też momencie akceptacji wykonania tych robót przez zamawiającego, wyrażonej w protokole odbioru. TSUE uznał, że w zakresie, w jakim nie jest możliwe określenie wynagrodzenia należnego od usługobiorcy przed dokonaniem przez niego odbioru usług budowlanych lub budowlano-montażowych, podatek od tych usług nie może stać się wymagalny przed owym odbiorem. Tym samym, jeżeli formalność odbioru została uzgodniona przez strony w wiążącej je umowie a formalność ta stanowi materialne zakończenie usługi i ustala ostatecznie wysokość należnego świadczenia wzajemnego, to nie ma przeszkód by w wypadku braku wystawienia faktury dotyczącej świadczonych usług lub wystawienia jej z opóźnieniem formalny odbiór tej usługi był uważany za moment, w którym usługa ta została wykonana.

5.      Odliczenie VAT od wydatków na usługi noclegowe i restauracyjne refakturowane na spółki zależne

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 2.05.2019 r., sygn. sprawy C-225/19

Spór rozpoczął się od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, w której podatnik zwrócił się z zapytaniem, czy ma prawo odliczyć VAT od wydatków na usługi noclegowe i restauracyjne, które refakturował na spółki zależne.

Organ podatkowy oraz wojewódzki sąd administracyjny wyraziły pogląd, iż podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia. Wątpliwości pojawiły się dopiero przed NSA, który zadał pytanie prejudycjalne. Zdaniem NSA zakaz odliczenia nie powinien dotyczyć refakturowania usług, bo jeśli przedsiębiorca je kupuje i potem odsprzedaje, to poniesione przez niego wydatki pozostają w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Restrykcje prowadziłyby więc do podwójnego opodatkowania tych usług.

W wyroku TSUE wskazał, że przepis art. 168 lit. a dyrektywy VAT:

• sprzeciwia się uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które przewiduje rozszerzenie zakresu wyłączenia prawa do odliczenia podatku od wartości dodanej (VAT) po przystąpieniu danego państwa członkowskiego do Unii Europejskiej i oznacza, że od wejścia w życie tego rozszerzenia zakresu wyłączenia podatnik świadczący usługi turystyki jest pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych, które podatnik ten refakturuje na rzecz innych podatników w ramach świadczenia usług turystyki, oraz
• nie sprzeciwia się uregulowaniu krajowemu, takiemu jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, które przewiduje wyłączenie prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia usług noclegowych i gastronomicznych, wprowadzone przed przystąpieniem danego państwa członkowskiego do Unii i utrzymane po tym przystąpieniu zgodnie z art. 176 akapit drugi dyrektywy VAT, i oznacza, że podatnik nieświadczący usług turystyki jest pozbawiony prawa do odliczenia VAT naliczonego od nabycia takich usług noclegowych i gastronomicznych, które podatnik ten refakturuje na rzecz innych podatników.

PROCES LEGISLACYJNY

6.      Dane zawarte w ewidencji VAT

Projekt z 20.03.2019 r. rozporządzenia Ministra finansów w sprawie zakresu danych zawartych w ewidencji zakupu i sprzedaży oraz w deklaracjach dla podatku od towarów i usług

Jak pisaliśmy w Przeglądach Podatkowych nr 13 i 29, trwają prace nad zastąpieniem deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 i VAT-7K przez przesyłanie nowego przekształconego pliku JPK_VAT. Nowy plik JPK_VAT będzie wzorem dokumentu elektronicznego, wspólnym dla deklaracji VAT i ewidencji VAT. Nowy plik JPK_VAT będzie się więc składał z części deklaracyjnej oraz części ewidencyjnej. Aktualną wersję proponowanych zmian zawiera projekt z 22.03.2019 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu: UD456).

Nowelizacja ustawy o VAT przewiduje, że Minister Finansów wyda rozporządzenie określające jakie dane będą zawarte w deklaracji (części deklaracyjnej nowego pliku JPK) oraz ewidencji na potrzeby podatku (części ewidencyjnej JPK). Przedstawiony projekt rozporządzenia wskazuje dane, które będą musiały być uwzględniane przez podatników. Zasadniczo są to informacje wykazywane obecnie w deklaracjach podatkowanych lub w plikach JPK.

Tym niemniej, w rozporządzeniu przewidziano pewne nowości. Zwraca uwagę to, że ewidencja sprzedaży będzie musiała zawierać kod grupy towarów lub usług będącej przedmiotem obrotu. Zdaje się to sugerować, że jeśli sprzedaż dokumentowana daną fakturą dotyczy towarów/ usług należących do różnych grup, to podatnik będzie je musiał wykazywać osobno – w podziale na odpowiedni kod. Tym samym, podatnicy mogą być zobowiązani do prowadzenia ewidencji w rozbiciu na poszczególne pozycje, nawet jeśli cała sprzedaż będzie opodatkowana taką samą stawka VAT.

Rozporządzenie nie wskazuje o jakie grupy towarów chodzi. Szczegóły techniczne w tym zakresie powinny być zawarte w nowym schemacie JPK. Obecnie, jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo, trwają prace nad schematem JPK_VDEK. W przedstawionej dotychczas wersji przewidziano specjalny, zamknięty katalog 19 grup towarów lub usług będących przedmiotem obrotu.

Podkreślamy, że omawiane rozwiązania nie są ostateczne, a więc ich ostateczny kształt może się zmienić.

Planowany termin wejścia w życie odpowiednich nowelizacji ustawy o VAT oraz rozporządzenia Ministra Finansów to 1.01.2020 r. Można się spodziewać, że od tej daty będzie także obowiązywać nowy plik JPK.

Z projektem rozporządzenia można się zapoznać tutaj.

Informację dotyczącą wstępnego projektu JPK_VDEK można znaleźć tutaj.

7.      Jednolity wykaz podatników VAT

Ustawa z 12.04.2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw

Uchwalona przez Sejm i obecnie procedowana w Senacie ustawa dotyczy wprowadzenia jednolitego wykazu podatników VAT. O jej założeniach była mowa w Podatkowych Przeglądach nr 8 i 27.

Dotychczasowe informacje zawarte w dwóch wykazach, tj.:

• podatników, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji lub którzy zostali wykreśleni z rejestru jako podatnicy VAT,
• podatników, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona,

zostaną połączone w jeden wykaz, który zostanie rozszerzony o podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT, czyli o dane dotyczące statusu podatników VAT czynnych i zwolnionych z VAT.

Każdy podatnik będzie miał możliwość sprawdzenia statusu kontrahenta do 5 lat poprzedzających rok, w którym zada takie pytanie.

W wykazie znajdą się także m.in. daty rejestracji, odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT. Ma to ułatwić sprawną identyfikację kontrahentów, którzy przykładowo zostali wykreśleni z rejestru (spełniali przesłanki do ich wykreślenia), lecz wykazali, że faktycznie prowadzą działalność gospodarczą, i zostali przywróceni do rejestru. Podatnicy będą mieli możliwość prześledzenia całej historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT, co umożliwi im weryfikację, jaki był w wybranym momencie status kontrahenta.

Przypominamy także, że w wykazie będą zawarte numery rachunków podatnika. Ma to znaczenie zwłaszcza z uwagi na możliwą (w pewnych sytuacjach) solidarną odpowiedzialność nabywcy, który dokona zapłaty na rachunek dostawy/ usługodawcy inny niż podany w wykazie. Kwestia odpowiedzialności w takim przypadku została przedstawiona szerzej w Podatkowym Przeglądzie nr 27.

Ustawa jest obecnie procedowana w Senacie. Wejście w życie przewidziano z dniem 1.09.2019 r.

Projekt ustawy znajduje się tutaj.

8.      Ulga na zakup kasy online

Rozporządzenie Ministra Finansów z 29.04.2019 r. w sprawie odliczania lub zwrotu kwot wydanych na zakup kas rejestrujących oraz zwrotu tych kwot przez podatnika (Dz.U. poz. 820)

Rozporządzenie ustala szczegółowe warunki, sposób i tryb korzystania z ulgi w przypadku zakupu kasy online. Zakres ulgi został przedstawiony w Podatkowym Przeglądzie nr 32.

Do skorzystania z ulgi podatnik musi posiadać fakturę potwierdzającą zakup kasy rejestrującej oraz dowód zapłaty całej należności za jej zakup. Z ulgi korzysta się zasadniczo w deklaracji podatkowej dla podatku od towarów i usług za okres rozliczeniowy, w którym rozpoczęto prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej, lub za okresy następujące po tym okresie rozliczeniowym

W przypadku podatników prowadzących ewidencję sprzedaży przy użyciu więcej niż jednej kasy ulga na zakup każdej z tych kas następuje pod warunkiem rozpoczęcia prowadzenia ewidencji przy użyciu każdej kasy rejestrującej w każdym punkcie sprzedaży nie później niż w okresie 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży przez podatnika.

W przypadku podatników wykonujących jedynie czynności zwolnione, ulga przysługuje na wniosek podatnika składany w miesiącu następującym po miesiącu, w którym rozpoczęto prowadzenie ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Ulga jest wtedy wpłacana na rachunek bankowy podatnika.

Rozporządzenie weszło w życie 1.05.2019 r.

9.      Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. poz. 816)

Wydanie nowego rozporządzenia w sprawie kas jest związane przede wszystkim z dostosowaniem do wprowadzenia kas online, przy czym zawarte są w nim także rozwiązania dotyczące kas dotychczasowego typu. O części planowanych zmian była mowa w Podatkowym Przeglądzie nr 14. Oprócz tego nowe rozporządzenie zawiera m.in. następujące rozwiązania.

Utrata kasy

Doprecyzowano, że w razie utraty kasy podatnik ma obowiązek zgłosić ten fakt do naczelnika urzędu skarbowego nie później niż w terminie 5 dni.

Fiskalizacja kas online

Fiskalizacja musi nastąpić przed rozpoczęciem prowadzenia ewidencji i wiąże się z koniecznością zapewnienia dostępu do sieci telekomunikacyjnej i przesyłania danych między kasą online a Centralnym Repozytorium Kas. Fiskalizacja kas online następuje automatycznie i jest dokonywana przez serwisanta. Cały proces dokonywany jest elektronicznie. W przypadku kas online podatnik nie przekazuje w związku z fiskalizacją żadnych dokumentów w postaci papierowej do naczelnika urzędu skarbowego.

Ponadto, podatnicy nie muszą zgłaszać kasy online do naczelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewidencyjnego.

Zapewnienie połączenia z Centralnym Repozytorium Kas

Podatnik, po uruchomieniu trybu fiskalnego, jest obowiązany zapewnić połączenie umożliwiające automatyczne lub na żądanie przesyłanie danych między kasą on-line a Centralnym Repozytorium Kas, zgodnie z harmonogramem przesyłania danych. Automatycznemu przesyłaniu danych z kasy on-line do Centralnego Repozytorium Kas podlegają dokumenty fiskalne i niefiskalne oraz inne dane związane z używaniem kasy zapisane w pamięci chronionej od czasu poprzedniego automatycznego przesyłania danych.

Kasy online zasadniczo powinny zapewniać automatyczne połączenie i przesyłanie danych z Centralnym Repozytorium Kas. Podatnicy będą jednakże mogli wystąpić z wnioskiem do naczelnika urzędu skarbowego o zgodę na przesyłanie danych z kasy online w określonych odstępach czasowych, jeżeli z przyczyn od niego niezależnych, nie może zapewnić stałego połączenia kasy online przez sieć telekomunikacyjną z Centralnym Repozytorium Kas. Ustalenia harmonogramu dokonuje naczelnik urzędu skarbowego na podstawie złożonego przez podatnika wniosku oraz w wyniku podjętych z podatnikiem ustaleń. Wzór wniosku jest zawarty w załączniku do rozporządzania.

Zmiana miejsca używania kasy online

Podatnicy nie będą musieli przekazywać do naczelnika urzędu skarbowego informacji o dokonywanej zmianie miejsca używania kasy online. Informacja o tej czynności jest automatycznie przekazywana przez kasę do CRK w postaci raportu fiskalnego zdarzeń o zmianie adresu punktu sprzedaży, który podatnik będzie obowiązany wykonać po wprowadzeniu aktualnych danych do pamięci fiskalnej i do pamięci chronionej kasy.

Dokumenty wystawiane przy stosowaniu kas online

Raporty fiskalne dobowe i dokumenty niefiskalne w przypadku kas online będą wystawiane w postaci elektronicznej. Podatnik będzie miał jednakże możliwości dokonania wydruków.

Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 maja 2019 r., link znajduje się tutaj.